حجاب و ادیان ۴ – پوشش و حجاب در آیین یهود
پوشش وحجاب درآیین یهود
همه مورخان از حجاب سخت زنان یهودی سخن گفته اند.. ویل دورانت می گوید:
گفتگوی علنی میان ذکور و اِناث، حتّی بین زن و شوهر از طرف فقهای دین ممنوع گردیده بود…دختران را به مدرسه نمی فرستادند و در مورد آنها کسب اندکی علم را به ویژه چیز خطرناکی می شمردند. با اینهمه تدریس خصوصی برای اِناث مجاز بود.
نپوشاندن موی سر، خلافی بود که مرتکب آن را مستوجب طلاق می ساخت. زندگی جنسی آنان، علی رغمِ تعدد زوجات، به طرز شایان توجّه، منزّه از خطایا بود. زنان آنان، دوشیزگانی محجوب، همسرانی کوشا، مادرانی پُرزا و امین بودند و از آنجا که زود وصلت می کردند، فحشا به حدّاقل تخفیف پیدا می کرد[pullquote]نپوشاندن موی سر، خلافی بود که مرتکب آن را مستوجب طلاق می ساخت[/pullquote]
تورات تشبه مرد و زن به یکدیگر را نهی نموده، می گوید: متاع مرد بر زن نباشد و مرد لباس زن را نپوشد؛ زیرا هر که این را کند، مکروهِ خداوند خدای توست: خداوند می گوید:
از این جهت که دختران صهیون متکبرند و با گردن افراشته و غمزات چشم راه می روند و به ناز می خرامند و به پای های خویش خلخال ها را به صدا می آورند* بنابراین، خداوند فرق سر دختران صهیون را کَلْ خواهد ساخت و در آن روز، خداوند زینت خلخال ها و پیشانی بندها و هلال ها را دور خواهد کرد. و گوشوارها و دست بندها و روبندها را و دستارها و زنجیرها و کمربندها و عطردان ها و تعویذها را و انگشترها و حلقه های بینی را و رخوت نفیسه و رداها و شال ها و کیسه ها را * و آینه ها و کتان نازک و عمامه ها و برقع ها را و واقع می شود که به عوض عطریّات، عفونت خواهد شد و به عوض کمربند، ریسمان و به عوض موی های بافته، کَلی و به عوض سینه بند، زنّار پلاس و به عوض زیبایی، سوختگی خواهد بود . مردانت به شمشیر و شجاعانت در جنگ خواهند افتاد . و دروازه های وی، ناله و ماتم خواهند کرد و او خراب شده، بر زمین خواهد نشست.[pullquote]در میشنه تورات از جمله مواردی که مرد موظف است برای زنِ خود تهیه کند، پوشش سر است[/pullquote]
افزون بر این در کتاب مقدس، وجوب پوشاندن موی سر لزوم پرهیز از زنان فریبکار و بیگانه آمده است. به عنوان مثال، در میشنه تورات از جمله مواردی که مرد موظف است برای زنِ خود تهیه کند، پوشش سر است در حکم سخت گیرانه تلمود، اگر رفتار زن فضیحتآمیز باشد، شوهر حق دارد او را بدون پرداخت مبلغ مهریه طلاق دهد و زنانی که در موارد زیر به رفتار و کردار آنها اشاره می شود، ازدواجشان باطل است و مبلغ مهریه به ایشان تعلّق نمی گیرد؛ زنی که از اجرای قوانین دینی یهود سرپیچی می کند، برای مثال، بدون پوشاندن سرِ خود، به میان مردان می رود؛ در کوچه و بازار پشم می ریسد و با هر مردی از روی سبکسری به گفتگو می پردازد، زنی که در حضور شوهر خود، به والدین او دشنام می دهد و زن بلند صدا که در خانه با شوهر خود به صدای بلند درباره امور زناشویی صحبت می کند و همسایگانِ او می شنوند که چه می گوید. زن عاقل خانه خود را بنا مینماید. اما [زن] ابله آن را با دستهای خود ویران مینماید.
برخورد حضرت موسی(ع) به سبب رعایت حیا و عفت با دختران شعیب، که به آنان فرمود، تا پشت سر او حرکت کرده و از پشت سر، او را به منزل پدرشان هدایت کنند و نیز، سیره عملی یهودیان مبنی بر استفاده از چادر و برقع و روبند، تفکیک و جدا بودن محل عبادت زنان از مردان در کنیسه، ناشایسته شمردن اشعاری که در تمجید زیبایی زنان سروده شده است و ایراد خطابه توسط زنان از پشت پرده، همگی بیانگر کیفیت شدید و سخت گیرانه حجاب نزد یهودیان است. همچنین ممنوعیت زن در فعالیتهای اجتماعی و مجاز نبودن به اخذ شغل اجرایی و قضایی، تأکیدی است بر این مطلب است.
مستندات فقهی حجاب و پوشش در آیین یهود
رعایت عفت و حجاب توسط زنان انبیاء و بزرگان بنیاسرائیل در تورات کنونی و تلمود کاملاً مشهود است؛ به طوری که رعایت نکردن عفت، یکی از عوامل نزول عذاب الهی بر بنیاسرائیل دانسته شده است. «زن نیکوسیرت، عزت را نگاه میدارد. مثل نیرومندان که اموال را محافظت مینمایند» در بخش ناشیم از کتاب میشنِه، نوشته ابن میمون چنین آمده است. مرد، لازم است لباسی را برای پوشش سر و پیشانی و حتی چشم زن تهیه کند.[pullquote]رعایت نکردن عفت، یکی از عوامل نزول عذاب الهی بر بنیاسرائیل دانسته شده است[/pullquote]
همانطورکه روشن شد، قانون سخت حجاب زنان یهودی، به اعتراف مورخان، غیر قابل انکار است. اصلی ترین کتاب فقهی یهودیان که تلمود نام دارد، بر لزوم پوشاندن سر از نامحرمان، لزوم سکوت زن و پرهیز از هرگونه آرایش برای دیگر مردها، پرهیز از نگاه زن به مردان بیگانه، اجتناب از نگاه مرد به زنان نامحرم و لزوم پرهیز از هر امر تحریک آمیز، تأکید شده است.گفتگوی علنی میان ذکور و اِناث، از سوی فقهای دین ممنوع شده است. هر چند این مقدار از ممنوعیت ممکن است از فرهنگ زمان یا مکان در فقه یهودیت تأثیر گرفته باشد. تورات تشبه مرد و زن به یکدیگر را نهی کرده و میگوید: متاع مرد بر زن نباشد و مرد لباس زن را نپوشد؛ زیرا هر که این را کند، مکروهِ «یَهْوَه» خدای توست. بی حجابی، سبب نزول عذاب معرفی شده است. طبق قوانین یهودی، عدم رعایت عفت عمومی، دارای مجازات بوده و حجاب از ضروریات زندگی زنان خصوصاً زنان متأهل است. اگر عفت عمومیاز سوی مرد یا زن آسیب ببیند، برای هریک از آنها کیفر و تنبیه در نظر گرفته شده است.[pullquote]طبق قوانین یهودی، عدم رعایت عفت عمومی، دارای مجازات بوده و حجاب از ضروریات زندگی زنان خصوصاً زنان متأهل است. [/pullquote]
حجاب افراطی و تفریطی در یهود
گفتگوی علنی میان ذکور و اِناث، حتّی بین زن و شوهر از سوی فقهای دین ممنوع شده بود… دختران را به مدرسه نمی فرستادند و در مورد آنها کسب اندکی علم را به ویژه چیز خطرناکی می شمردند. در تفسیری دیگر بیان شده که چون محیط فعالیت زن، در خانه او بود، این ترس در میان بود که اگر زن، وقت و نیروی خود را صرف تحصیل علم کند، ممکن است به امور خانهداری نرسد. نپوشاندن موی سر، خلافی بود که مرتکب آن را مستوجب طلاق می ساخت. این نگاه افراطی در جامعه دینی و فرهنگی زمان یهود، محدودیت زنان را در عرصههای شدت مردسالاری آن دوران میرساند که بعضاً از ممنوعیت مدرسه دختران کاملاً آشکار است.
اما این افراط ادامه نیافت. علیرغم نظام سخت گیرانه حجاب در یهودیت، پس از رنسانس و تحولات اجتماعی اروپا و ایجاد فضای دینگریزی در غرب، شعائر دینی از جمله سنت رعایت پوشش عفیفانه، رو به ضعف نهاد و زنان یهودی تحت تأثیر فضای اجتماعی دوران تجدد، بعضاً حجاب خود را کنار گذاشته و از کلاهگیس به عنوان شکلی از پوشش سر استفاده کردند. اکنون بسیاری از بانوان یهودی ارتودکس در اسرائیل از پوشش سر استفاده میکنند. در واقع شاید آن تفسیری که بیمیلی رهبران مذهبی یهود را در خصوص اموری مانند تحصیلات عالیه ابراز میکردند، تحقق یافت؛ زیرا دلیل آنان این بود که آمیخته شدن زن و مرد موجب فساد اخلاقی بیبند و باری و خیانت میشود.
گونههای حجاب در یهود
۱٫ حجاب پوششی: مطابق مبنای حجاب در شریعت یهود، کاربرد واژه «چادر» و «برقع»، که به معنای روپوش صورت است، کیفیت پوشش زنان یهودی را نشان می دهد، و بر لزوم پوشاندن سر از نامحرمان تأکید شده است.
۲٫ حجاب رفتاری: مطابق آیین یهود، خداوند دختران متکبری را که با گردن افراشته و غمزات چشم راه می روند و به ناز می خرامند و به پاهای خویش خلخال ها به صدا می آورند، خداوند فرقهها سر آنان را در آخرت، کَل خواهد ساخت و آنان که از آرایش و عطر استفاده کردند، به عوض عطریّات، عفونت، و به عوض کمربند، ریسمان، و به عوض موهای بافته، کَلی، و به عوض سینه بند، زنّار پلاس، و به عوض زیبایی، سوختگی نصیبشان خواهد بود.
۳٫ حجاب گفتاری: در دین یهود، شواهدی وجود دارد که رعایت عفت و حجاب گفتاری را تأیید میکند؛ در گنجینه تلمود نقل شده است: زنی که از اجرای قوانین دینی یهود سرپیچی می کند، برای مثال، با هر مردی از روی سبکسری به گفتگو می پردازد، زنی که در حضور شوهر خود، به والدین او دشنام می دهد و در خانه با شوهر خود به صدای بلند درباره امور زناشویی صحبت می کند و همسایگانِ او می شنوند که چه می گوید، شوهر حق دارد او را بدون پرداخت مبلغ مهریه طلاق دهد. زن ممتار از برای شوهرش تاج است
نوشته شده توسط سرکار خانم رعنا انصاری