حجاب تا آنجا که در حریم زندگی خصوصی افراد است، یک امر فردی و خصوصی است و کسی نمی‌تواند دخالت کرده و تجسس نماید اما وقتی…
حجاب و پوشش زنان یکی از دستورات اسلام است که در دیگر ادیان الهی نیز چنین دستوری وجود داشته است. حجاب و پوشش زن به حدی اهمیت دارد که در قرآن مجید و بسیاری از روایات، مطرح و محدوده‌ی آن بیان‌شده است.
خداوند متعال در سوره‌ی نور دراین‌باره می‌فرماید: «به زنان مؤمن بگو که چشمان خود فروگیرند و شرمگاه خود نگه‌دارند و زینت‌های خود را جز آن مقدار که پیداست، آشکار نکنند و مقنعه‌های خود را تا گریبان فروگذارند و زینت‌های خود را آشکار نکنند، جز برای شوهر خود یا پدر خود و یا … و نیز چنان پای بر زمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده‌اند دانسته شود… .»[۱]
در این آیه به وجوب پوشانیدن تمام زینت‌ها و سر و گردن در برابر نامحرمان تصریح‌شده است. بسیاری معتقدند که صورت و دست‌ها از مچ به پائین (وجه و کفین) از حکم حجاب استثنا شده‌اند و در آیه هم قرائنى بر این استثنا وجود دارد؛ ازجمله:
الف: استثنای زینت ظاهر در آیه‌ی فوق، خواه به معنى محل زینت باشد یا خود زینت، دلیل روشنى است بر اینکه پوشاندن صورت و کفین لازم نیست.
ب: مفهوم دستور آیه‌ی فوق در مورد انداختن گوشه‌ی مقنعه [و روسری] به روى گریبان که منظور، پوشانیدن تمام سر و گردن و سینه است و سخنى از پوشانیدن صورت در آن نیست، قرینه‌ی دیگرى بر این مدعا است [۲].
شواهد تاریخى نیز نشان می‌دهد که نقاب زدن بر صورت در صدر اسلام جنبه‌ی عمومى نداشته است [۳]. ائمه‌ی طاهرین (علیهم السلام) نیز در روایات زیادی، در توضیح و تفسیر این آیه‌ی شریفه، مقدار لازم حجاب و پوشش واجب را بیان کرده‌اند.
فضیل یسار یکی از یاران امام صادق (علیه السلام) می‌گوید از آن حضرت سؤال کردم: آیا ذراعین (از مچ تا آرنج دست) زن، از زینتی که خداوند فرموده است نباید آن را برای غیر شوهرانشان آشکار کنند، محسوب می‌شود؟ حضرت فرمود: «بله و آنچه از بدن از خمار (روسری یا مقنعه) پائین تر است از زینت حساب می‌شود…»[۴]
همچنین مسعده بن زراره از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند که وقتی از حضرت درباره‌ی زینتی که زن می‌تواند آشکار کند سؤال شد فرمود: «صورت و دو کف دست.»[۵]
البته باید به دو نکته توجه داشت:
۱٫ ازنظر اسلام، پیدا بودن صورت زن در صورتی اشکال ندارد که بدون آرایش یا همراه با آرایش‌های خیلی جزئی که در عرف زینت به‌حساب نمی‌آید، باشد و مفسده‌ای را هم به همراه نداشته باشد. [۶][pullquote]حجاب تا آنجا که در حریم زندگی خصوصی افراد است، یک امر فردی و خصوصی است اما…[/pullquote]
۲٫ در مواردی که بیان می‌شود که پوشیدن وجه و کفین لزومی ندارد، به این معنا نیست که نگاه و نظر به آن از طرف مرد اشکالی ندارد، چون ملازمه‌ای بین آن دو نیست و آنچه در اینجا بدان پرداختیم مسئله‌ی اول است. [۷] بنابراین تشریع و قانون‌مند شدن حجاب زنان و تعیین محدوده آن بر عهده شارع مقدس اسلام (خداوند متعال و پیامبر اکرم (ص)) بوده که به‌خوبی انجام‌شده است. آنچه بر عهده حکومت‌ها و نظام‌های اسلامی است اجرای دقیق دستورات اسلام در همه زمینه‌ها و مخصوصاً درزمینهٔ حجاب و پوشش زنان (به خاطر تأثیر آن در سلامت اخلاقی جامعه و استحکام بنیان خانواده‌ها) است.
حجاب تا آنجا که در حریم زندگی خصوصی افراد است، یک امر فردی و خصوصی است و کسی نمی‌تواند دخالت کرده و تجسس نماید، ولی آنگاه‌که به یک امر اجتماعی تبدیل شد و با حقوق دیگران ارتباط پیدا کرد، حکومت و حاکم می‌تواند از باب نهی از منکر و صیانت از اخلاق و معنویت جامعه، حجاب را الزامی کند و برای آن مجازات تعیین نماید. [۸]
بی‌حجابی از محرمات الهی محسوب می‌گردد و طبق قاعده هر فعل حرامی قابل تعزیر است [۹] و تعزیر نیز با نظرِ حاکم است، یعنی از دیدگاه فقهی حاکم شرع می‌تواند برای جلوگیری از گسترش محرمات الهی و بالخصوص بی‌حجابی، مجازات وضع کند. [۱۰]
متأسفانه بسیاری از دولت‌های اسلامی در این زمینه کوتاهی می‌کنند و نتیجه آن همانا گسترش فساد اخلاقی، افزایش بی‌رویه طلاق و… است که در جوامع اسلامی مشهود است.
شما داستان غم‌بار اندلس سابق و اسپانیای امروز را شنیده‌اید و حرص و ولع مراکز استعماری را برای شیوع اخلاق جنسی غرب در بین مسلمین را ملاحظه می‌کنید!
آیا اگر زنان و دخترکان زیباروی طناز به بازار جوانان پاک و اما پر از غریزه و هیجان و شهوت درآیند و متاع جمال و نمای خود را در چشم و خیال حساس آنان به حراج گذاشته و از آنان دل ربایی کنند، جلوگیری از آنان دخالت در حریم شخصی افراد است؟ مسلماً دخالت حاکمیت اسلامی سالم به‌عنوان آمر به معروف و نگهبان سلامت اخلاق و معنویت دینی جامعه است، البته به‌دوراز افراط و تفریط.
البته از دیرباز تاکنون در ایران و بسیاری از کشورهای اسلامی بحمدالله زنان مسلمان خود مدافعان واقعی و دل‌بستگان حجاب ـ البته با مراتب مختلف آن ـ بوده و هستند و چنانچه در تاریخ دیده و خوانده‌اید، در مقابل کشف حجاب رضاخانی و پسرش در ایران مقاومت‌ها کردند و هم‌اینک ما هرروزه شاهد صحنه‌های زیبایی از مقاومت زنان مسلمان در دفاع از حجاب اسلامی حتی در کشورهای غیرمسلمان مدعی آزادی هستیم که به بهانه‌های واهی از حضور زنان در مجامع علمی و دانشگاهی جلوگیری می‌کنند.
——————————————–
پی‌نوشت:
[۱] نور، ۳۱، ترجمه‌ی آیتی.[۲] توضیح: در شأن نزول این آیه گفته‌اند که عرب‌ها در آن زمان روسرى و مقنعهاى می‌پوشیدند که دنباله‌ی آن را روى شانهها و پشت سر مىانداختند، به‌طوری‌که مقنعه پشت گوش آن‌ها قرار می‌گرفت و تنها سر و پشت گردن را می‌پوشاند ولى قسمت زیر گلو و کمى از سینه که بالاى گریبان قرار داشت، نمایان بود. اسلام این وضع را اصلاح کرد و دستور داد دنباله‌ی مقنعه را از پشت گوش یا پشت سر جلو آورده و به روى گریبان و سینه بیندازند. نتیجه آن بود که تنها گردى صورت باقى می‌ماند و بقیه‌ی بدن پوشانده می‌شد.
[۳] تفسیر نمونه، ج ۱۴، صص ۴۵۰ و ۴۵۱٫
[۴] «عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الذِّرَاعَیْنِ مِنَ الْمَرْأَهِ أَ هُمَا مِنَ الزِّینَهِ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ قَالَ: نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْخِمَارِ مِنَ الزِّینَهِ وَ مَا دُونَ السِّوَارَیْنِ»، اصول کافی، ج ۵، ص ۵۲۱، باب یحل النظر الیه من المرأه.
[۵] «عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَهَ بْنِ زِیَادٍ قَالَ: سَمِعْتُ جَعْفَراً وَ سُئِلَ عَمَّا تُظْهِرُ الْمَرْأَهُ مِنْ زِینَتِهَا قَالَ: الْوَجْهَ وَ الْکَفَّیْن»، وسائل الشیعه، ج ۲۰، حدیث شماره¬ ۲۵۴۲۹، ص ۲۰۳، باب یحل النظر الیه من المرأه بغیر التلذذ.
[۶] استفتائات امام خمینی (ره)، ج ۳، ص ۲۵۶، سؤال ۳۳ و ۳۴؛ توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج۲، ص ۹۲۹؛ نمایه¬: زن و آشکار کردن آرایش. (شرح بیشتر در زمینه ی بحث فقهى و روائى این مسئله، در مباحث نکاح در فقه آمده است).
[۷] برای آگاهی بیشتر، مسئله¬ حجاب، استاد شهید مطهری (ره)، ص ۱۶۴- ۲۳۵٫
[۸] – ترخان، قاسم، پایگاه حوزه، سؤال شماره ۵۹۸۸-۲٫
[۹] العناوین الفقهیه، ج۲، ص: ۶۲۷، قاعده [۴] کل ما لم یرد فیه حد من الشرع فی المعاصی، ففیه التعزیر
[۱۰] ترخان، قاسم، پایگاه حوزه ۵۹۸۸-۲٫ [tabs][tab title=”منبع”]گروه اینترنتی رهروان ولایت[/tab] [/tabs]
